Από: Ελένη Καραγιάννη Πώς θα είστε σίγουροι ότι το μωρό σας κάνει όλα όσα προβλέπει η φυσιολογική διαδικασία της ανάπτυξής του στην ώρα τους;
Το μωρό σας μεγαλώνει μέρα με τη μέρα και κάθε νέα του κίνηση, κάθε καινούργιο του επίτευγμα σάς γεμίζει με περηφάνια! Ωστόσο, σπάνια μπορείτε να αντισταθείτε στον πειρασμό να μην το συγκρίνετε με άλλα μωρά. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάτε ότι καθένα έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης. Για παράδειγμα, άλλα μπορεί να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στους 9 μήνες και άλλα να φτάσουν στους 13 μήνες για να το τολμήσουν. Το ίδιο ισχύει και για τα πρώτα λογάκια. Άλλα μωρά εντυπωσιάζουν όλους με τις πρώτες τους συλλαβές από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους, ενώ κάποια φτάνουν μέχρι τον 23ο μήνα για να αρθρώσουν τις πρώτες λεξούλες!
Τι επηρεάζει την ανάπτυξη Τρεις σημαντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στο ρυθμό της ανάπτυξης:
Η κληρονομικότητα. Όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα, η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην εξέλιξη του παιδιού. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι όλα τα μέλη μιας οικογένειας παρουσιάζουν τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης. Απλώς μπορεί να υπάρχει μια κληρονομική προδιάθεση που επιτρέπει σε ένα παιδάκι να μιλήσει γρηγορότερα ή αργότερα από κάποιο άλλο παιδί.
Η σειρά της γέννησης. Η σειρά με την οποία έχει γεννηθεί το παιδί, δηλαδή αν είναι το πρώτο, το δεύτερο κ.ο.κ. παιδί της οικογένειας, επηρεάζει κυρίως την κοινωνική του εξέλιξη. Για παράδειγμα, τα πρωτότοκα παιδιά μιλούν γρηγορότερα, γιατί συνήθως οι γονείς τους αφιερώνουν περισσότερο χρόνο.
Το περιβάλλον. Παίζει το σημαντικότερο ίσως ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού. Είναι γεγονός ότι οι γονείς και γενικά τα μέλη της οικογένειας (παππούς, γιαγιά, θείες, μεγαλύτερα αδέλφια) που ασχολούνται πραγματικά κι αφιερώνουν αρκετό από το χρόνο τους στο μικρό παιδί, επηρεάζουν θετικά την ανάπτυξή του.
Είναι και θέμα... χαρακτήρα! Κάθε νέα κατάκτηση του μωρού είναι για το ίδιο ένα τεράστιο κατόρθωμα που το έχει πετύχει με μεγάλο κόπο και προσπάθεια. Έτσι, για να περάσει στο επόμενο στάδιο δεν αρκεί να διαθέτει μόνο τις σωματικές ικανότητες που θα το βοηθήσουν να το πετύχει, αλλά χρειάζεται και ισχυρή θέληση που θα το σπρώξει να δοκιμάσει, να προσπαθήσει και -κυρίως- να επιμείνει. Έτσι, το μωρό που δείχνει «πεισματάρικο» -κλαίει μέχρι να του κάνετε το χατίρι, δεν αποσπάται εύκολα– έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να εκδηλώσει πρόωρα τις ικανότητές του σε αντίθεση με κάποιο άλλο που είναι πιο «χαλαρό» ή παθητικό.
Τα βασικά στάδια της ανάπτυξης 3 εβδομάδων - 5 μηνών: Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.
4 – 8 μηνών: Μπαμπαλίζει. Κάθεται μόνο του μέχρι 10 δευτερόλεπτα.
7 –8 μηνών: Μπουσουλά.
6 – 9 μηνών: Πιάνει αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα.
7 – 12 μηνών: Σηκώνεται ενώ κρατιέται από τα κάγκελα.
6 – 12 μηνών: Λέει τις πρώτες λεξούλες.
8 –12 μηνών: Περπατά μόνο του.
Οι ηλικίες και τα στάδια που αναφέρονται είναι ενδεικτικά. Μην ξεχνάτε ότι η κλίμακα των φυσιολογικών βημάτων ανάπτυξης είναι πολύ πλατιά.
Να ανησυχήσω;Αν το παιδί παρουσιάζει καθυστέρηση μέχρι και 6 μήνες σε ένα από τα στάδια ανάπτυξης ενώ στα άλλα αναπτύσσεται κανονικά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν όμως η καθυστέρηση αυτή παρατηρείται και σε άλλα στάδια ανάπτυξης του παιδιού, τότε πρέπει να ζητήσετε τη γνώμη του ειδικού. Είναι σημαντικό, επίσης, να ελέγξετε αν το μωρό ακολουθεί ομαλή πορεία ή αν παρουσιάζει μικρές ή μεγάλες «παύσεις» στην ανάπτυξή του. Ένα παιδί που σταματά σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης και δεν προχωρά στο επόμενο, εκφράζει μια δυσκολία να προχωρήσει μπροστά, να φτάσει στον επόμενο στόχο. Η δυσκολία αυτή μπορεί να είναι είτε οργανική είτε ψυχολογική (για παράδειγμα, ένα δεύτερο μωρό στην οικογένεια, η έλλειψη του ενός γονιού κ.λπ.). Η συζήτηση με το γιατρό μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τη βαθύτερη αιτία αυτής της στασιμότητας.
Πώς να το βοηθήσετεΓια να βοηθήσετε το μωράκι σας να νιώσει και να επεξεργαστεί νέα ερεθίσματα, που θα το βοηθήσουν να περάσει ευκολότερα στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης...
- Από τις πρώτες κιόλας ημέρες δοκιμάστε να βάλετε το μωρό μπρούμυτα κι αφήστε το έτσι για λίγα λεπτά. Η επαφή των χεριών και της κοιλιάς με τα σκεπάσματα θα το βοηθήσουν να αποκτήσει πρωτόγνωρα αισθήματα.
- Όταν αρχίσει να πιάνει αντικείμενα, παίξτε το παιχνίδι του μεγέθους και του σχήματος. Δώστε του να πιάσει κάτι μικρό που θα το «καταφέρει» με το ένα μόνο χέρι και δώστε του και κάτι μεγαλύτερο, που μπορεί να το πιάσει με τα δυο χέρια. Αλλάξτε το σχήμα των αντικειμένων. Δώστε του κάτι στρογγυλό, τετράγωνο ή ένα αντικείμενο με ακανόνιστη επιφάνεια για να αλλάξει «παραστάσεις».
- Όταν αρχίσει να μπουσουλά, αφήστε του αρκετό χώρο ελεύθερο να μετακινηθεί και να γνωρίσει νέες γωνιές του σπιτιού. Τα παιχνίδια, όπως το μωρουδιακό γυμναστήριο, παρακινούν το μωρό να προσπαθήσει να πιάσει και να κλωτσήσει διάφορα χρωματιστά αντικείμενα που του τραβούν την προσοχή. Βάλτε γύρω του πολλά μαξιλάρια κι αντικείμενα δεξιά και αριστερά του, ώστε να αρχίσει να γυρνά το βλέμμα του για να τα δει ή να πιάσει.
- Επικοινωνήστε μαζί του. «Συζητήστε» πολλά και διαφορετικά θέματα.Ρωτήστε το αν του αρέσει ένα παιχνιδάκι ή αν είναι ευχαριστημένο και περιμένετε μια απάντηση από αυτό. Αν δεν έχει ακόμη ξεκινήσει να αρθρώνει τις πρώτες του λεξούλες, θα σας απαντήσει με το δικό του τρόπο, αλλάζοντας τη χροιά της φωνούλας του ή ψελλίζοντας τα δικά του λογάκια. Εσείς θα το ενθαρρύνετε να συνεχίσει, όσο κι αν δεν είστε ακόμη σε θέση να κατανοήσετε όλα του τα λεγόμενα.
- Όταν αρχίσει τα πρώτα του βήματα, αφήστε το να περπατά ξυπόλυτο στο σπίτι. Βάλτε κάτω από τα ποδαράκια του από ένα διαφορετικό ύφασμα κάθε φορά: το χαλάκι των δραστηριοτήτων, ένα σεντόνι, ένα χνουδωτό ύφασμα. Η διαφορετική αίσθηση κάτω από τα ποδαράκια του θα το διδάξει πολλά πράγματα.
Με τη συνεργασία του Πέτρου Δ. Λαπατσάνη, Ομότιμου Καθηγητή Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Η κληρονομικότητα. Όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα, η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην εξέλιξη του παιδιού. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι όλα τα μέλη μιας οικογένειας παρουσιάζουν τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης. Απλώς μπορεί να υπάρχει μια κληρονομική προδιάθεση που επιτρέπει σε ένα παιδάκι να μιλήσει γρηγορότερα ή αργότερα από κάποιο άλλο παιδί.
Η σειρά της γέννησης. Η σειρά με την οποία έχει γεννηθεί το παιδί, δηλαδή αν είναι το πρώτο, το δεύτερο κ.ο.κ. παιδί της οικογένειας, επηρεάζει κυρίως την κοινωνική του εξέλιξη. Για παράδειγμα, τα πρωτότοκα παιδιά μιλούν γρηγορότερα, γιατί συνήθως οι γονείς τους αφιερώνουν περισσότερο χρόνο.
Το περιβάλλον. Παίζει το σημαντικότερο ίσως ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού. Είναι γεγονός ότι οι γονείς και γενικά τα μέλη της οικογένειας (παππούς, γιαγιά, θείες, μεγαλύτερα αδέλφια) που ασχολούνται πραγματικά κι αφιερώνουν αρκετό από το χρόνο τους στο μικρό παιδί, επηρεάζουν θετικά την ανάπτυξή του.
Είναι και θέμα... χαρακτήρα! Κάθε νέα κατάκτηση του μωρού είναι για το ίδιο ένα τεράστιο κατόρθωμα που το έχει πετύχει με μεγάλο κόπο και προσπάθεια. Έτσι, για να περάσει στο επόμενο στάδιο δεν αρκεί να διαθέτει μόνο τις σωματικές ικανότητες που θα το βοηθήσουν να το πετύχει, αλλά χρειάζεται και ισχυρή θέληση που θα το σπρώξει να δοκιμάσει, να προσπαθήσει και -κυρίως- να επιμείνει. Έτσι, το μωρό που δείχνει «πεισματάρικο» -κλαίει μέχρι να του κάνετε το χατίρι, δεν αποσπάται εύκολα– έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να εκδηλώσει πρόωρα τις ικανότητές του σε αντίθεση με κάποιο άλλο που είναι πιο «χαλαρό» ή παθητικό.
Τα βασικά στάδια της ανάπτυξης 3 εβδομάδων - 5 μηνών: Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.
4 – 8 μηνών: Μπαμπαλίζει. Κάθεται μόνο του μέχρι 10 δευτερόλεπτα.
7 –8 μηνών: Μπουσουλά.
6 – 9 μηνών: Πιάνει αντικείμενα με το δείκτη και τον αντίχειρα.
7 – 12 μηνών: Σηκώνεται ενώ κρατιέται από τα κάγκελα.
6 – 12 μηνών: Λέει τις πρώτες λεξούλες.
8 –12 μηνών: Περπατά μόνο του.
Οι ηλικίες και τα στάδια που αναφέρονται είναι ενδεικτικά. Μην ξεχνάτε ότι η κλίμακα των φυσιολογικών βημάτων ανάπτυξης είναι πολύ πλατιά.
Να ανησυχήσω;Αν το παιδί παρουσιάζει καθυστέρηση μέχρι και 6 μήνες σε ένα από τα στάδια ανάπτυξης ενώ στα άλλα αναπτύσσεται κανονικά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν όμως η καθυστέρηση αυτή παρατηρείται και σε άλλα στάδια ανάπτυξης του παιδιού, τότε πρέπει να ζητήσετε τη γνώμη του ειδικού. Είναι σημαντικό, επίσης, να ελέγξετε αν το μωρό ακολουθεί ομαλή πορεία ή αν παρουσιάζει μικρές ή μεγάλες «παύσεις» στην ανάπτυξή του. Ένα παιδί που σταματά σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης και δεν προχωρά στο επόμενο, εκφράζει μια δυσκολία να προχωρήσει μπροστά, να φτάσει στον επόμενο στόχο. Η δυσκολία αυτή μπορεί να είναι είτε οργανική είτε ψυχολογική (για παράδειγμα, ένα δεύτερο μωρό στην οικογένεια, η έλλειψη του ενός γονιού κ.λπ.). Η συζήτηση με το γιατρό μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τη βαθύτερη αιτία αυτής της στασιμότητας.
Πώς να το βοηθήσετεΓια να βοηθήσετε το μωράκι σας να νιώσει και να επεξεργαστεί νέα ερεθίσματα, που θα το βοηθήσουν να περάσει ευκολότερα στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης...
- Από τις πρώτες κιόλας ημέρες δοκιμάστε να βάλετε το μωρό μπρούμυτα κι αφήστε το έτσι για λίγα λεπτά. Η επαφή των χεριών και της κοιλιάς με τα σκεπάσματα θα το βοηθήσουν να αποκτήσει πρωτόγνωρα αισθήματα.
- Όταν αρχίσει να πιάνει αντικείμενα, παίξτε το παιχνίδι του μεγέθους και του σχήματος. Δώστε του να πιάσει κάτι μικρό που θα το «καταφέρει» με το ένα μόνο χέρι και δώστε του και κάτι μεγαλύτερο, που μπορεί να το πιάσει με τα δυο χέρια. Αλλάξτε το σχήμα των αντικειμένων. Δώστε του κάτι στρογγυλό, τετράγωνο ή ένα αντικείμενο με ακανόνιστη επιφάνεια για να αλλάξει «παραστάσεις».
- Όταν αρχίσει να μπουσουλά, αφήστε του αρκετό χώρο ελεύθερο να μετακινηθεί και να γνωρίσει νέες γωνιές του σπιτιού. Τα παιχνίδια, όπως το μωρουδιακό γυμναστήριο, παρακινούν το μωρό να προσπαθήσει να πιάσει και να κλωτσήσει διάφορα χρωματιστά αντικείμενα που του τραβούν την προσοχή. Βάλτε γύρω του πολλά μαξιλάρια κι αντικείμενα δεξιά και αριστερά του, ώστε να αρχίσει να γυρνά το βλέμμα του για να τα δει ή να πιάσει.
- Επικοινωνήστε μαζί του. «Συζητήστε» πολλά και διαφορετικά θέματα.Ρωτήστε το αν του αρέσει ένα παιχνιδάκι ή αν είναι ευχαριστημένο και περιμένετε μια απάντηση από αυτό. Αν δεν έχει ακόμη ξεκινήσει να αρθρώνει τις πρώτες του λεξούλες, θα σας απαντήσει με το δικό του τρόπο, αλλάζοντας τη χροιά της φωνούλας του ή ψελλίζοντας τα δικά του λογάκια. Εσείς θα το ενθαρρύνετε να συνεχίσει, όσο κι αν δεν είστε ακόμη σε θέση να κατανοήσετε όλα του τα λεγόμενα.
- Όταν αρχίσει τα πρώτα του βήματα, αφήστε το να περπατά ξυπόλυτο στο σπίτι. Βάλτε κάτω από τα ποδαράκια του από ένα διαφορετικό ύφασμα κάθε φορά: το χαλάκι των δραστηριοτήτων, ένα σεντόνι, ένα χνουδωτό ύφασμα. Η διαφορετική αίσθηση κάτω από τα ποδαράκια του θα το διδάξει πολλά πράγματα.
Με τη συνεργασία του Πέτρου Δ. Λαπατσάνη, Ομότιμου Καθηγητή Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου